وبگاه اشعار رضوی | شعر در مدح امام رضا(ع)

فضل زیارت امام رضا(ع) آنچنان است که در احادیث مطابق هفتاد حج حساب خواهدگشت:

آن که باشد یک طواف مرقدش هفتاد حج

فکر صائب چون تواند کرد فضلش را شمار ؟

امام هشتم (ع) , آنچنان از صفات پیامبر اکرم (ص) برخوردار گشته است که از وجودایشان  و کردار ایشان  رایحه گل محمدی , گیتی را لبریز خواهد کرد:

 بوی گل محمّدی باغ خُلق او

در چین به باد عطسه دهد مغز مشک ناب

آتش هر چوب را خواهد سوخت , اما تابوت و جسم زائران حرم مطهرامام رضا (ع) هنگامیکه در خاکقرار خواهد گرفت از آتش سوزان  دوزخ درامان خواهد بود:

با اسب چوب از آتش دوزخ گذر کند

تابوت هر که طوف کند گرد آن جناب

امام هشتم (ع) در" امتحان الهی ِ ولایت عهدی" همچون ماه کامل میدرخشد و" امر امامت" خویش را در دین اسلام با یزدان عالی مرتبه عهد ناشکستنی خواهد بَست : 

نشگِفت اگر ز پرتو عهد درست او

بیرون رود شکستگی از رنگ ماهتاب

امام رضا (ع) در صف م چون به شفاعت گنه کاران بپردازد تمام امت اسلام درنورانیت و پاکیِ آن امام همام به شرمساری می افتد به نحوی که خود" عنصر ثواب" نیز شرمسار وجود نورانی امام ثامن (ع) خواهد گشت :

روزی که دست او به شفاعت علم شود

خجلت کشد ز دامن پاک گنه ثواب

مؤمنین و مؤمنات به مقام طوف کعبه نخواهند رسید مگر آنکه با  روح و دل شب زنده داری ابتدا به زیات عالم آل محمد (ص) نائل گردند:

چون کرده است کعبه به بر رخت شبروی؟
دلهای شب اگر نکند طوف آن جناب

خاک مشهد امام رئوف (ع)  ,  جایگاه قلب تابناک امامت گشته است و زائران آنخورشید تابان ,   از معنویت و نورانیتمشهدالرضا  بهره مند خواهد گشت :

از تربت تو خاک خراسان حیات یافت

آری ز دل به سینه رسد فیض بی حساب

امام رضا (ع) موجب” برکت و شکوفایی خراسان گشته است اما از آن شکوفایی و برکت  نصیب ایشان جز انگور مسموم  نیست و آن دریای درخشان به شهادت در راهپروردگار یکتا رسیدند :

از زهر رشک , خاک نشابور سبز گشت

تا گشت ارض طوس ز جسم تو کامیاب

غربت در نگاه غریبان  ناچیز شمرده میشود همچون : غربت در هنگامه ی حکومت یوسف نبی در زمانی که  بر مصر حکومت می کرد چرا که در آن زمان "غربتبی پایان " شاه غریبان , امام رضا(ع) را با غربت حضرت یوسف (ع) قیاس کرده و شرمسار گشتهاند :                   

غربت به چشم خلق چو یوسف عزیز شد

روزی که گشت شاه غریبان تو را خطاب 

در حدیثی از امام محمد تقی (ع) آمده است :

بلکهخداوند تبارک وتعالی او را رضا» نام دادهاست؛ زیرا او در آسمان خدا از او راضی بود و در زمین خدا ازپیامبر و امامان پس از او رضایت داشت

 استنباط گشته است : امام هشتم را" رضا " نامیده اند زیرا این نام نورانی از عنایات حضرت پروردگار برامام هشتم است چرا که آن امام همام تمام عمر را در اکتساب " رضایت و خشنودی" پروردگار یکتا زیسته اند

صائب تبریزی بر نکته ی مذکور تاکید کرده است :

"همچو معنی در ضمیر لفظ پنهان گشته است"

غربت امام رضا(ع) :

شکوۀ غربت غریبان را ز خاطر بار بست

در غریبی تا اقامت کرد آن کوه وقار

آری هر زائر غریب الغربا  امام رضا (ع)وقتی پای به مشهد امام غریب گذاشته است با قلبی شرمناک , غربت خویش را فراموش کرده و به آن غربت عظیم و استوار نگریسته است.

روضۀ پرنور او را زینتی در کار نیست

پنجۀ خورشید مستغنی است از نقش و نگار

خیره می شد دیده ها  از دیدنش چونآفتاب

گر نمی شد  قبّۀ نورانی او زرنگار

آری جمال حقیقی , جمال ظاهری نیست

قلب امام رضا (ع) مظهر واقعی جمال حضرت حق است زیرا اگر جمال باطنی ِ مقام ِامام رضا (ع) مکشوف گردد همچون جمال آفتاب چشم ها خیره و ناتوان خواهد گشت

اختیار خدمت خدّام این در می کند

هر که می خواهد شود مخدوم اهل روزگار

آری خدمت به پیامبر اسلام (ص) و خاندان مطهر ایشان خود لیاقت والایی دارد

و روزگار خادم , خدمت خدّام آن حضرات خواهد نمود

از فشار قبر تا روز جزا آسوده است

هر که اینجا از هجوم زایران یابد فشار

بسمه تعالی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد، مجید جوادیان زاده اظهار داشت: حضور بسیار خوبی از سوی علاقه‌مندان به این جشنواره صورت گرفت و تعداد قابل توجهی اثر به دبیرخانه ارسال شد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد با اشاره به هدف برگزاری نخستین جشنواره میراث مکتوب رضوی افزود: جریان مستمر و پویا برای بسط و گسترش سیره و معارف رضوی مهمترین هدف برگزاری این جشنواره است.

وی تعداد آثار ارسالی به دبیرخانه جشنواره را بیش از هزار و ۴۰۰ عنوان کتاب اعلام کرد و بیان داشت: همچنین بیش از ۸۰۰ مقاله نیز به دبیرخانه جشنواره ارسال شده است.

جوادیان زاده، زمان برگزاری اختتامیه جشنواره مکتوب رضوی را ۲۲ آبان ماه امسال اعلام کرد و یادآور شد: داوری‌های این جشنواره به اتمام رسیده و اختتامیه این مراسم نیز با حضور منتخبان جشنواره برگزار می‌شود.

https://www.mehrnews.com/news/4744798/%DB%B2%DB%B2%DB%B0%DB%B0-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D8%B4%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%A8-%D8%B1%D8%B6%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DB%8C%D8%B2%D8%AF-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF

اینآفتاب شرقی بی کسوف را
ای ماه سجده آر وبسوزان خسوف را
((لاتقربواالصلوه)) بخوان و به هم بزن
این مستی بهم زدهنظم صفوف را
نقاره ها به رقصکشاند اهل زهد را
شاعر نمود وصف توصد فیلسوف را
می ترسم از صفایحرم با خبر شود
حاجی و نیمه کارهگذارد وقوف را
این واژه ها کم اندبرای سرودنت
باید خودم بچینم ازاول حروف را
روح القدس بیابنشین شاعری کنیم
خورشید چشمهای امامرئوف را

بنام خدا

اندیشه رضوی قیصر امین پور

مقدمه :

استاد قیصر امین پور از شاعران رضوی ماندگار ِ ادب فارسیگشته است . او عاشق و عارف ِ آستان مقدس رضوی (ع) گشته است و در غزلِ : "کوچه های خراسان " ,  سیما و سیرتامام رضا (علیه السلام ) را با معانی والا خواهد آراست . در ذیل به بررسی این غزلماندگار خواهیم پرداخت .

چشمه های خروشان تو را می شناسند
موج های پریشان تو را می شناسند

آری , عشق خروشنده و آشفته ی ماسوی الله تعالی , معشوقی جزوجود نورانی امام رضا (ع) ,  نخواهد بود وآن امام عشق های پاک ,  معشوق ِ تمامجهانیان خواهد بود . و زایش ِ عشق و تکاپو , با یاد آن امام هُمام (ع)  , به کمال خواهد رسید .  و  امامرضا (ع)  مظهر خروشندگی عرفانی گشته است .

پرسش تشنگی را تو آبی , جوابی
ریگ های بیابان تو را می شناسند

تمام ماسوی الله , محتاج نور و یاری حضرت توحید گشته است .و امام هشتم (ع) ,  واسطه ی یاری رساندنهمیشگی برای ماسواالله خواهد بود . و قلب آن امام رئوف (ع) , دلسوز تمام ما سواالله تعالی خواهد گشت .  وباران و  ایثار بی کران خواهد داشت . آری , رحمت حضرت رضا(ع) برای ماسوا الله تعالی  , هیچ نیازی رابدون توجه و بی پاسخ نخواهد گذاشت .

نام تو رخصت رویش است و طراوت
زین سبب برگ و باران تو را می شناسند

آری , باران نیز عاشق و شیفته ی رحمت رضوی (ع) خواهد بود. وباران آسمان دنیوی در برابر باران  ِ رحمتالهی و رضوی , ناچیز گشته است . و این به خاطر ِ " رحمت و  قلب بارانی و سبز حضرت توحید و امام رضا(ع)  خواهد گشت .
همچنین , تا فرمان حضرت خداوند  و فرمانفرستاده ی ایشان یعنی حضرت رضا (ع) نباشد , از آسمان قطره ی بارانی نخواهد بارید .

از نشابور بر  موجیاز " لا " گذشتی
ای که امواج طوفان تو را می شناسند

در بیت بالا  , بهحدیث ِ " سلسلة الذهب "  ِ امامرضا (علیه آلاف التّهیة و الثناء) اشاره گشته است . متن حدیث : "  خداوندجل ّجلاله می‌فرماید: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» دژ من است ،  پس هرکس که در دژ من درآید از عذابم در اماناست. چون مرکب به راه افتاد [امام رضا](ع) گفت: [البته] با شرایطش و من جزو شرایطآنم ". 
آری , دیدگاه و ولایت امام علی بن موسی الرضا (ع) , محکم , خروشنده ,  استوار و بر" مبنای توحید و یگانگی "حضرت خداوند خواهد بود .  و غذاب الهی برایافرادی خواهد بود که پرستش غیر الهی و مادّی و دنیوی  کنند و واسطه ی تعالیم الهی ِ دینی ِ پیامبراسلام (ص) و ائمه ی اطهار (ع) را در اعمال خویشتن ,  مورد غفلت و سهل انگاری قرار دهند .  و ولایت حضرت یزدان و ولایت واسطه های الهی,  یعنی پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار(ع)  , مهم ترین رکن اعتقادی شیعیان خواهدبود . تا در معاد , به پناه بهشت حضرت خداوند , نائل خواهند گشت .  

اینک ای خوب , فصل غریبی سر آمد
چون تمام غریبان تو را می شناسند

ثامن الحجج امام رضا (ع) , با غربت عظیم خویش درمشهد الرضا (ع) , قلب ها را به " دلسوزی " و " هم دردی "خواهد کشید . و هر فرد که اندکی ,  عنصر ِ:  " غربت قلبی "  را در حیات خویشتن ,  تجربه کرده است ,  ناگاه با " زیارت " و  "حتّی تصوّر غربت "  ِ امام هشتم (ع) به عظمت و مظلومیّت آن خورشیدامامت ,  پی خواهد بُرد و حضرت غریب الغربارا بر قاف  تابناک " عرفان ِ غربتقلبی " ,  برای رضای حضرت توحید خواهدنِگریست .
آری , زائران حضرت علی بن موسی الرضا (ع) با حضور فراوان ,  با قلبی ساده و عاشق , خواستار پایان غربت حضرترضا (ع) خواهند  گشت و به این غربت پایانخواهند داد .

کاش من هم عبور تو را دیده بودم
کوچه های خراسان تو را می شناسند

آرزوی هر شیعه , دیدار چهره نورانی امام رضا (ع)گشته است . و سالها تا لحظه ی وفات نیز , این رؤیا را در قلب خویشتن , خواهند داشت . و هرگاه به زیارت مشهد الرضا(ع) , نائل گشته اند ,  تمام شهر را مجنونو عاشق ِ دیدار شمس الشموس امام رضا (ع) یافته اند .
آری , قرن هاست که  زائران حرم رضوی(ع)  و حتی شهر مقدس مشهد , عشق ساده ومعنوی آن امام غریب (ع) را در خاطر به یادگار دارد .

نتیجه :

رؤیای رضوی (ع) در قلب تمام شیعیان خواهد بود و قرن هاست ,  غربت نورانی امام رضا (ع) به تمام قلوب شیعیان, رسوخ کرده است . همچنین حدیث سلسلة الذهب , نقطه ی عطف حکمت توحیدی گشته است کهاز زبان  هشتمین خورشید امامت بیان گشتهاست . امام علی بن موسی الرضا (ع) , نماد عشق قلبی گشته است و استاد قیصر امین پور, عاشقانه و عارفانه , غزل والای ِ " کوچه های خراسان "  را به آستان حضرت غریب الغربا امام رضا (ع) تقدیم کرده است .

منبع :

الف ) کتاب : مجموعه ی کامل اشعار قیصر امین پور_ مجموعه شعری :  " تنفّس صبح "_ تهران _ انتشارات مروارید _ چاپ هشتم _ زمستان 90 .

ب ) کتاب التوحید _ ابن بابویه_  ص 49 _ متن حدیث سلسلة الذهب .

نویسنده : سید محمد حسین شرافت مولا

اى على موسى الرضا!(ع)
ای پاکمرد یثربى، در توسخوابیده!
من تو را بیدار مى دانم
زنده تر، روشن تر از خورشیدعالم تاب
از فروغ و فرّ و شور زندگىسرشار مى دانم
گر چه پندارند: دیرى هست، همچونقطره ها در خاک
رفته اى در ژرفناى خواب
لیکن اى پاکیزه باران بهشت! اىروح! اى روشناى آب!
من تو را بیدار ابرى پاک و رحمتبار مى دانم
مهربان خورشید تابنده!
این غمین همشهرى پیرت،
این غریبِ مُلکِ رى، دور از تودلگیرت،
با تو دارد حاجتى، دَردى که بىشک از تو پنهان نیست،
وز تو جوید (در نهانى) راه ودرمانى.
جاودان جان جهان! خورشید عالمتاب!
این غمین همشهرى پیر غریبت را،دلش تاریک تر از خاک،
یا على موسى الرضا! دریاب.
چون پدرت، این خسته دل زندانىِدَردى روان کُش را،
یا على موسى الرضا! دریاب،درمان بخش.
یا على موسى الرضا! دریاب.

مؤلفان پیش از نقل اشعار، مختصرى از شرح حال شاعر را ذكر مى‌كند. در پایان كتاب نیز بخشى را به معانى لغات و تركیبات اختصاص داده و آنها را توضیح مى‌دهد.

احمد بیرجندى در آثار مستقل دیگرى به مناقب دیگر اهل بیت از امام حسین(ع) تا امام حسن عسکری(ع) با عنوان مراثى و مناقب اهل بیت پرداخته و همچنین اشعار مربوط به پیامبر، امیر مؤمنان و حضرت زهرا را به طور مستقل منتشر كرده است.

سایت " ویکی نور "

بنام خدا

حکایت شعردعبل خزاعی و عنایت حضرت رضا (ع)

دعبل بن علی بنرزین الخزاعی الأزدی در سال ۱۴۸ هـ.ق درکوفه متولد گردید و بعد از دوران کودکی در ابتدای نوجوانی به بغداد رفت و مسلم بنولید را در آنجا ملاقات نمود و شعر و شاعری را بواسطه او آغاز نمود. او از خاندانطاهر ذوالیمینین و ایرانی بود. در ابتدای کار به دربار هارون الرشید خوانده شد واز جمله شعرای دربار گشت ولی اعتقاد به امامت و ولایت علویان او را از دربار بیرونآورد و در دفاع از مقام امامت و ولایت اهل بیت (علهیم السلام) به سرودن شعر و مرثیه پرداخت. تا جائی که خود می‌گوید: لیخمسون سنه أحمل خبشتی علی کتفی، أدور علی من یصلبنی علیها فما أجد من یفعل ذلک»،من پنجاه سال است که چوبه دار خود را بر دوش می‌کشم تا کسی مرا با آن به دار آویزدولی کسی را نمی‌یابم (۱).(وفیات الاعیان ج۲، ص ۲۶۶)

قصیده جاویداندعبل:
این قصیده که به تائیه دعبل یا مدارس آیات» مشهور استیکی از شاهکارهای شعری او می‌باشد که در محضر امام رضا (علیه السلام) قرائت نمود.قاضی نورالله شوشتری در مجالس المؤمنین نیز احوال دعبل خزاعی را اورده و می‌گوید:دعبل قصیده مدارس آیات را به نظم در آورد و قصد کرد که آن را به محضر علی بن موسیالرضا (علیه السلام) ببرد، پس به خراسان سفر نمود و قصیده را در محضر امام رضا(علیه السلام) قرائت نمود امام رضا (علیه السلام) به او فرمود: از این قصیده کسیرا با خبر مکن و چون تو را امر کردم بخوان. دعبل که خود از شاعران و مداحان اهل بیت (علیهم السلام) بود در بین مردم وسران شهرت ویژه ای داشت و هنگامی که خبر رسیدن دعبل به مأمون رسید او را به سوی خویشفراخواند و از قصیده مدارس آیات» سراغ گرفت. اما دعبل از اطلاع داشتن به آن انکارنمود، اما مأمون به خادم خویش فرمان داد که حضرت رضا (علیه السلام) را فراخواندچون حضرت تشریف آوردند. مأمون به عنوان گلایه به حضرت گفت از دعبل تقاضای خواندنقصیده مدارس آیات کردم اما او انکار کرد. در اینجا امام رضا (علیه السلام) به دعبل می‌فرمایند: ای دعبل بخوان آنقصیده را. پس دعبل شروع به خواندن قصیده نمود و پس از پایان قصیده مأمون بسیار تحسیننمود و جوایزی به او داد. آنچه که در تاریخ نقل است اینکه پس از پایان قصیده امامرضا (علیه السلام) ده هزار درهم به دعبل هدیه نمودند. اما دعبل که منتظر چیز دیگری بود به امام عرض کرد برای هدیه من یک پیراهنو برده از پیراهنی که به بدن شما برخورد داشته است به من عطا بنمایید تا هنگام مرگو پس از آن بعنوان کفن خویش استفاده نمایم. آنچه در تاریخ آمده اینست که ذکاوتدعبل این بود که عرض کرد پیراهنی به من هدیه نمایید که با بدن شما تماس مستقیمداشته باشد که چنین پیراهنی برکت ویژه ای داراست.
امام به ایشان پیراهنی بخشیدند و تمام سکه هایی که بهنام حضرت رضا (علیه السلام)ضرب شده و به درهم رضویه مشهور بود را نیز به وی هدیهنمودند و فرمودند که به زودی این به کارت می‌آید و مصون و محفوظ خواهی ماند. نقلاست فضل بن سهل نیز که وزیر مأمون بود اسب راهواری به وی بخشید و دعبل از خراسانخارج گردید. در راه راهنی که ایشان حمله می‌کنند و تمام هدایا و اموال دعبل راغارت می‌کنند. یکی از راهن زیر لب برای خود زمزمه می‌نمود که أری فیئهم فیغیرهم متقسما/و أیدیهم من فیئهم صفرات.» دعبل از او می‌پرسد این شعر که می‌خوانیاز آن کیست؟
او می‌گوید: شاعر این قصیده بر هیچ کس پوشیده نیست، شاعراهل بیت دعبل خزاعی.
در اینجا دعبل خود را معرفی می‌نماید و چون امر برایشانآشکار می‌گردد تمام اموال قافله را بر می‌گردانند و سخن امام رضا (علیه السلام)تحقق می‌یابد که به دعبل فرمود: این پیراهن تو را محفوظ می‌دارد.(۲)
پس از دعبل قصد قم نمود و به شهر قم که رسید خبر قصیدهتائیه به آن شهر رسیده بود، چون به آنجا آمد او را بر منبر نشاندند و عرضه داشتندقصیده مدارس آیات را تلاوت کن. او نیز قصیده را برای آنان خواند و ایشان به اوهدایایی بخشیدند و چون از جامه‌ی نزد دعبل آگاهی داشتند تقاضای خرید آنرا نمودند امادعبل از فروش آن سرباز زد و از قم خارج شد. گروهی از جوانان خود رأی گرد او جمعشدند و تقاضای خرید جامه امام رضا (علیه السلام) را به هزار درهم نمودند اما اونپذیرفت. پس به ناچار پیراهن را به زور از وی گرفتند و ناله دعبل اثری ننهاد، درآخر مقداری از آن لباس را (آستین) به او دادند و هزار درهم بابت آن به وی بخشیدند.دعبل به سرزمین خود بازگشت در حالی که ان خانه وی را غارت نموده بودند و چیزیدر بر نداشت تنها سکه هایی بود که امام به او بخشیده بود و فرموده بود که بزودی بهآن نیاز پیدا می‌کنی.(۳ )

تأثیر شگرف:
قاضی نور الله در مجالس المؤمنین ج۲ قضیه راجع به شفا یافتن کنیز یا دختر دعبل بوسیله تکه ای ازپیراهن امام رضا (علیه السلام) آورده است آن چنین است که جاریه دعبل به مرضی درچشم مبتلا گشت که طبیبان از علاج آن ناتوان شدند و بینایی وی از دست رفت در این زماندعبل آن مقدار پارچه را طلب نمود و به چشمان دختر مالید و به برکت وجود امام رضا(علیه السلام) آن دختر بینا و سالم گشت و این تأثیر همان است که اهالی قم فهمیدهبودند و به هزار درهم پیراهن امام رضا (علیه السلام) را خریداری نمودند.(۴ )
برای مطالعه بیشتر در احوال دعبل می‌توان به کتابهاییچون: مجالس المومنین، عیون أخبارالرضا، کشف الغمه، الأغانی ج۲۰ و معجم الدباء، تاریخ الادب العربی و… مراجعه نمود

منبع :سایت " مجمع شاعران اهل بیت علیهم السلام "

طلوع شمسندیدی ز نجم اگر محسوس
بین ز نجمه بعالم طلوع شمس شموس
نموده انفس آفاق را قرین سرور
شهی که نفس نفیسش بود انیس نفوس
تبارک الله از این روز اسعدمیمون
که هست مولد شاه حجاز خسرو طوس
خدیوِ خِطه طوس آنکه عارفانندهند
گدائی درِ او را به حشمت کاوس
امام جن و بشر کش بر آستانه قدس
ملایکند دمادم بذکر یا قدوس
مه سپهر ولایت ، شهی که در هرصبح
زند بخاک درش آفتاب گردون بوس
ز رشگ خادم کویش رواست خازن خلد
همی گزد لب و بر هم زند کفافسوس
عجب نباشد اگر فایق آمد از هرباب
گه مباحثه با عالم یهود و مجوس
چه جلوه ذرّه کند در مقابلخورشید
چه صرفه قطره برد در کناراقیانوس
چه شد دنائت مأمون و کینه توزیاو
کجاست آن همه تزویر و حیله وسالوس
بگو بیا و ببین حشمت خدائی وی
که آن بدیده خلق خدا بود محسوس
همیشه بر سر بام جهان بکوری خصم
بنام نامی آنشه فلک نوازد
درون جسم گدازد دل حسودانش
چنانکه شمع گدازد میانه ی فانوس
شهی که وحش بیابان از او گرفتهمراد
صغیر کی شود از لطف و رحمتشمأیوس

مشهد ـ اختتامیه نهمین جشنواره بین‌المللی انتخاب کتابسال رضوی با حضور تولیت آستان قدس رضوی و جمعی از مسئولان برگزار شد ..

به گزارش خبر گزاری مهر به نقل از آستان نیوز، آیین پایانینهمین جشنواره بین‌المللی انتخاب کتاب سال رضوی به همت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌هاو مرکز اسناد آستان قدس رضوی، روز چهارشنبه در تالار شیخ طبرسی، ساختمان بنیادپژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در مشهد برگزار شد.

بنام خدا

سید علی اصغر

باتوجه به نص صریح امامت و عدم واهمه اولیای خدا ازکفار و عمل به تکلیف دربرابر خواهش و خواسته ی نفس ؛هیچ شکی به جا نمی ماند،
که حضرت رضا (ع) به خاطر ترس از تشکیلات مامون ، یابواسطه به دست آوردن جاه و سریر بهمرو رفته باشند!
بلکه حضورشان هرجا بواسطه دین و ضرورت دین بوده است.

این موضوع در بارهحضرت جواد (ع) هم صدق پیدا می کند. چون در هردو مورد پای مامون عباسی در میان استو او فردی باهوش و نکته سنج بود ؛
چون می خواست با تغییر ظاهراسلام و  "مشابهسازی " نوعی آیین "اومانیستی" بوجود بیاورد که مثلا طرفدار علم ومنطق و گفتمان است؛
آنگاه یافته های خودش را به نام اسلام ترویج دهد.

در هردو مورد ائمهی ما حضرت علی بن موسی الرضا و حضرت محمد بن علی الجواد (ع)به درستی عملکردند.

امام رضا (ع) از " گنجینه حکمت و دانش الهی " آنچنان بهره مند گشته است که حکمتیونان در برابر آن کشتی حکمت و دانش الهی فرو رفته و  شرمگین ‘ گشته است :

علم تو بر سفینۀ منبر چو پا نهاد

یونان کشید سر ز خجالت به زیر آب

و صائب تبریزی شفاعت عالم آل محمد امام رضا (ع) را چون سایه هما یافته است تااز سر پنجۀ عقاب اخروی در روز م به آن سایه ی امن پناه گیرد و از آفتاب امامتامام هشتم (ع) بهره مند گردد :

زان پیشتر که عدل الهی به انتقام

از خون من نگار کند پنجۀ عقاب

در سایۀ همای شفاعت مرا بگیر

تا سر برآورم ز گریبان آفتاب

صائب تبریزی در قصیده با مطلع : " این حریم کیست کز جوش ملایک روزبار  
    نیست در وی پرتو خورشید را راه گذار" از آرایه های گوناگون از جمله استعارات خیال انگیز که تناسب کامل با سبک هندیدارد استفاده کرده است . بعنوان مثال در مصراع دوم بیت  :   "  آن که گر اوراق فضلش  را به روی هم نهند           چون لباس غنچه گردد چاک این نیلی حصار"تصویر بدیع و متناسب با سبک هندی پدید آورده است و یا در قصیده رضوی دیگر با مطلع: " عقل ضعیف خویش نگه دار از شراب             در زیر بال ِ موج منه بیضۀ حباب درمصراع دوم بیت :  "  نشگِفت اگر ز پرتو عهد درست او       بیرون رود شکستگی از رنگ ماهتاب " تصویربا سبک هندی تناسب خیال انگیز و بدیعی را به وجود آورده است . واژگان در سبک هندیو در قالب قصیده به زیبایی در کنار یکدیگر چیده شده است و فرم محکمی را بوجودآورده است . طول مصراع بلند و موسیقی قصیده , استوار می باشد .

قصیده یکسره به مدح پرداخته است و اوصاف امام هشتم (ع) را در احادیث آورده است.

حکمت رضوی نیز در ابیات گنجانده شده است . معانی با باریک بینی و تناسب با سبکهندی بکار رفته است و صائب تبریزی را در ردیف شاعران توانا و کم نظیر در اشعاررضوی و در قالب قصیده قرار داده است .

منبع :

دیوان صائب تبریزی __ انتشارات نگاه